مالک شعاعی
چکیده
تقویم مرسوم در بین مردم کُرد از منظر: نامگذاری ماه ها، وجه تسمیه، مناسبت های بیشمار، همخوانی با طبیعت و شرایط آب و هوایی، اندیشههای اسطورهای و دینی و ... متمایز از تقویم سایر اقوام ایرانی است. در این فرهنگ، همچون تقویم جلالی، سال به چهار فصل و دوازده ماه و هر ماه به سی روز تقسیم میشود اما آغاز سال این مردم با تقویم شمسی متفاوت ...
بیشتر
تقویم مرسوم در بین مردم کُرد از منظر: نامگذاری ماه ها، وجه تسمیه، مناسبت های بیشمار، همخوانی با طبیعت و شرایط آب و هوایی، اندیشههای اسطورهای و دینی و ... متمایز از تقویم سایر اقوام ایرانی است. در این فرهنگ، همچون تقویم جلالی، سال به چهار فصل و دوازده ماه و هر ماه به سی روز تقسیم میشود اما آغاز سال این مردم با تقویم شمسی متفاوت است. فصل پاییز در آن مقدم بر فصل تابستان است. نام ماههای دوازدهگانهی آن به ترتیب؛ گییا باریک، گییا جیـ̌مان، نوروز مانگ، کهو کیـ̌ـر، گهنیـ̌ـم دیـ̌رهو، پیوش پهر، گا قوˇر، میوه رهسان، ئاخیـ̌ریˇ سهردهوا، وهلنگ ریزان، مانگی̌ سی̌یه و خاکه لیوه است که همگی بنیادی برخاسته از قاموس گاهشماری دارند و در هر یک از این ماهها، مناسبتهای مختلفی وجود دارد که مبتنی بر تکرار، شرایط جوی و اقلیمی است. این مقاله بر آن است با روش تلفیقی (کتابخانهای میدانی) و به شیوهی تحلیلی ـ توصیفی مبانی گاهشماری کردی را تشریح نماید. این امر بیان گر پیشینه ی و تقویم غنی مردم این فرهنگ است و ریشه یابی این تقویم در تاریخ و فرهنگ ایران شاید نتایج ارزنده ای به بار آورد.